Với số f nhỏ, ống kính khẩu độ lớn không chỉ mang lại hiệu ứng xóa phông mượt mà, giúp làm nổi bật chủ thể mà còn sở hữu nhiều lợi thế quan trọng khác. Trong bài viết này, Sonypro sẽ cung cấp những thông tin cơ bản về ống kính khẩu độ lớn, giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, ưu điểm và ứng dụng của chúng trong nhiếp ảnh.
Ống kính khẩu độ lớn là gì?
Ống kính khẩu độ lớn là loại ống kính có khẩu độ tối đa rộng, thường được xác định bằng số f nhỏ, chẳng hạn như f/2.8, f/1.8 hoặc thậm chí f/1.2. Loại ống kính này còn được gọi là ống kính “nhanh” (fast lens) hoặc “sáng” (bright lens) vì khả năng thu nhận nhiều ánh sáng hơn trong thời gian ngắn, giúp chụp ảnh trong điều kiện thiếu sáng tốt hơn mà không cần tăng ISO quá cao hoặc kéo dài thời gian phơi sáng.
Thuật ngữ “khẩu độ” đề cập đến màng chắn khẩu độ – một lỗ mở bên trong ống kính có chức năng điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào cảm biến máy ảnh. Ống kính có khẩu độ lớn đồng nghĩa với việc lỗ mở này rộng hơn, cho phép nhiều ánh sáng hơn truyền qua, từ đó cải thiện chất lượng hình ảnh, giảm nhiễu và tạo hiệu ứng xóa phông mượt mà.
Đặc điểm của ống kính khẩu độ lớn
Ống kính khẩu độ lớn có nhiều ưu điểm quan trọng, giúp cải thiện chất lượng hình ảnh và trải nghiệm chụp ảnh, đặc biệt trong các điều kiện ánh sáng yếu. Dưới đây là những đặc điểm chính của loại ống kính này:
Tạo hiệu ứng bokeh mượt mà
Khẩu độ tối đa lớn giúp làm mờ hậu cảnh một cách mượt mà, tạo hiệu ứng bokeh ấn tượng, giúp chủ thể nổi bật hơn. Đây là một trong những đặc điểm được ưa chuộng trong nhiếp ảnh chân dung, macro và nhiếp ảnh nghệ thuật.
Chụp ảnh trong điều kiện thiếu sáng tốt hơn
Nhờ khả năng thu nhận nhiều ánh sáng hơn, ống kính khẩu độ lớn cho phép chụp với tốc độ cửa trập cao ngay cả trong môi trường thiếu sáng, giúp giảm nguy cơ rung máy và cho hình ảnh sắc nét hơn. Điều này đặc biệt hữu ích khi chụp trong nhà, ban đêm hoặc trong môi trường có ánh sáng yếu.
Độ sâu trường ảnh nông, cần lấy nét chính xác hơn
Ống kính có khẩu độ lớn tạo ra độ sâu trường ảnh cực nông, nghĩa là vùng nét sẽ rất mỏng, đặc biệt khi chụp ở khẩu độ tối đa. Điều này đòi hỏi người dùng phải lấy nét chính xác hơn, có thể cần sử dụng Live View với màn hình phóng đại hoặc chế độ lấy nét thủ công (MF) để đảm bảo đúng điểm nét.
Quan sát sáng hơn qua khung ngắm quang
Trên các máy ảnh có khung ngắm quang như Canon EOS 77D và EOS 800D, ống kính khẩu độ lớn cho phép nhiều ánh sáng đi vào khung ngắm, giúp việc quan sát khung hình trở nên rõ ràng và sáng hơn. Điều này rất hữu ích khi chụp trong điều kiện ánh sáng yếu, giúp nhiếp ảnh gia dễ dàng lấy nét và bố cục ảnh chính xác hơn.
Ngoài ra, ống kính khẩu độ lớn còn được gọi là ống kính đường kính lớn, bởi chúng có độ mở khẩu tương đối rộng để cho phép nhiều ánh sáng đi vào. Số f càng nhỏ (f/2.8, f/1.8, f/1.4, v.v.), khẩu độ càng lớn, giúp tối ưu hiệu ứng xóa phông và cải thiện khả năng chụp thiếu sáng. Tuy nhiên, với các ống kính zoom có khẩu độ thay đổi, khẩu độ tối đa có thể phụ thuộc vào tiêu cự được sử dụng.
Mặc dù có nhiều ưu điểm, ống kính khẩu độ lớn cũng đòi hỏi người chụp cần có kỹ thuật lấy nét tốt hơn do độ sâu trường ảnh mỏng. Nhưng khi được sử dụng đúng cách, đây là công cụ mạnh mẽ giúp tạo ra những bức ảnh chất lượng cao với hiệu ứng nghệ thuật tuyệt đẹp.
Các kỹ thuật để sử dụng ống kính khẩu độ lớn hiệu quả nhất
Ống kính khẩu độ lớn mang lại nhiều lợi ích trong nhiếp ảnh, nhưng để tận dụng tối đa khả năng của nó, bạn cần áp dụng một số kỹ thuật nhất định. Dưới đây là những cách sử dụng ống kính khẩu độ lớn hiệu quả nhất:
Sử dụng số f nhỏ để tạo hiệu ứng bokeh đẹp
Ống kính khẩu độ lớn thường có thiết kế khẩu độ tròn, giúp tạo ra hiệu ứng bokeh (nhòe hậu cảnh) mượt mà với những vòng tròn sáng mềm mại. Khi sử dụng khẩu độ càng lớn (số f càng nhỏ), hiệu ứng bokeh sẽ càng nổi bật, giúp làm mờ hậu cảnh một cách tự nhiên và thu hút sự chú ý vào chủ thể.
- Ví dụ về sự thay đổi bokeh theo khẩu độ:
- f/1.8: Vòng tròn bokeh lớn, hiệu ứng nhòe mịn.
- f/2.8 – f/4: Bokeh vẫn rõ ràng nhưng ít mịn hơn.
- f/5.6 trở lên: Nhòe hậu cảnh giảm dần, hậu cảnh trở nên rõ nét hơn.
Sử dụng chế độ Aperture-Priority AE để kiểm soát nhòe hậu cảnh
Chế độ Aperture-Priority AE (Av trên máy Canon, A trên máy Nikon & Sony) giúp bạn kiểm soát trực tiếp khẩu độ mà không cần lo lắng về tốc độ màn trập. Khi bạn đặt khẩu độ ở mức mong muốn, máy ảnh sẽ tự động điều chỉnh tốc độ màn trập phù hợp để có được độ phơi sáng cân bằng. Điều này rất hữu ích khi bạn muốn tạo hiệu ứng nhòe hậu cảnh nhưng vẫn giữ được phơi sáng chính xác.
- So sánh hai chế độ chụp:
- Program AE (P mode): f/3.5, 1/60 giây → Máy ảnh tự động đặt số f, không nhất thiết là khẩu độ tối đa.
- Aperture-Priority AE (Av mode): f/1.4, 1/250 giây → Bạn có thể chọn khẩu độ lớn để làm mờ hậu cảnh tốt hơn.
Ống kính khẩu độ lớn hoạt động hiệu quả nhất trong các tình huống nào?
Khi bạn muốn cô lập một đối tượng chính
- Ví dụ: Chụp chân dung, thức ăn, hoặc một vật thể trong môi trường nhiều chi tiết.
- Thiết lập gợi ý:
- Máy ảnh: Canon EOS R5
- Ống kính: RF 35mm f/1.4L VCM
- Cài đặt: f/1.4, 1/50 giây, ISO 100
Với khẩu độ lớn, bạn có thể làm nhòe các vật thể ở hậu cảnh và tiền cảnh, giúp chủ thể trở nên nổi bật hơn trong khung hình.
Khi bạn muốn có những bức ảnh sắc nét hơn khi chụp cầm tay hoặc chụp ban đêm
Ống kính khẩu độ lớn cho phép bạn chụp ảnh trong điều kiện thiếu sáng với tốc độ màn trập nhanh hơn, giúp giảm rung và đóng băng chuyển động hiệu quả hơn.
- So sánh hai thiết lập chụp trong điều kiện ánh sáng yếu:
- f/5, 1/5 giây, ISO 3200 → Nhòe chuyển động (do tốc độ màn trập chậm).
- f/1.8, 1/30 giây, ISO 3200 → Ảnh sắc nét hơn (do tốc độ màn trập nhanh hơn, giúp đóng băng chuyển động tốt hơn).
Ví dụ, khi chụp một con thuyền đang di chuyển vào ban đêm, việc sử dụng ống kính khẩu độ lớn sẽ giúp bạn có được độ phơi sáng tương tự nhưng với tốc độ màn trập nhanh hơn, đảm bảo ảnh sắc nét hơn mà không cần tăng ISO quá cao.
Ống kính khẩu độ lớn là công cụ mạnh mẽ để tạo ra những bức ảnh có hiệu ứng nhòe hậu cảnh đẹp mắt, cải thiện khả năng chụp thiếu sáng và đóng băng chuyển động tốt hơn. Tuy nhiên, để sử dụng hiệu quả, bạn nên kết hợp với các chế độ chụp phù hợp như Aperture-Priority AE, chọn số f nhỏ để kiểm soát bokeh và điều chỉnh tốc độ màn trập hợp lý để có được bức ảnh sắc nét trong mọi điều kiện.
